Yediler Ormanında Kayak

Bu Çocuklar Türk ve Müslüman

Sıcak günler gelmişti. Pencerelerin hepsi açık olmasına rağmen
sınıflarda ders gören biz öğrencileri içeriye giren güneş ışınları
terletmeye, öğretmenleri de oflayıp puflatmaya başlayınca,
anlardık, ders yılının sonuna gelinmekte olduğunu.
Mayıs  ayları doğanın uykudan uyanıp  yeşermeye
cıvıldamaya başladığı aylar olduğundan olsa gerek
tüm diğer canlılar gibi, biz insancıklar da, şen şakrak
bir ruh haliyle neşelenmeye ve yeniden canlanmaya
hazır hale geliverirdik.
Özellikle biz öğrenciler, hele hele başarılı olanlarımız,
mesela, ben gibi sürekli bir yolunu bulup taktir getirmesini bilenler.
Bilirdik son teneffüs zili çaldığında en az 3 ay süren tatiller aylarının başladığını.
Bu yıl beşinci sınıfı taktir ve teşekkürle bitirmiştim.
Belejnikte (karne)  bütün derslerim iki ders hariç
hepsi pek iyi altı (altı en yüksek not)
iş bilgisi dersim 5, müzik dersim 4  olarak gelmişti.
Başarılı bir öğrenci olarak teşekkür almama rağmen,
babam bu durumu her yıl tekrar ettiği gibi yine
anlamakta zorluk yaşamış ve ne yazıkki bana da yaşatmıştı.
Babama göre derslerin hepsi altı olmalıydı,  yoksa mutlu olamıyordu adam.
Bende bu duruma artık yıllardır alışık olduğum için çok üzerinde durmuyor
önüme bakıyordum.
Sosyalist sistemle yönetilen Bulgaristan devleti, gençlere ve yaşlılara
çok önem verir, onları her mevsim rahat ettirmek için elinden gelen en iyi
imkanları sunardı.
Hele hele derslerinde çok başarılı olan, alacı dediğimiz gurumuz talebelerin
öncelik hakkı bulunurdu.
Okul bitmeden programlar yapılırdı; Mesela bu yıl benim programım şöyleydi:

1. Haziran 1975 5 gün Bulgaristan ülke turu gezisi
2. Temmuz 1975 7 gün Zelena Morava köyü (yeşil ova köyü) lager ( kamp )
3. Haziran 1975  7  gün Varna deniz tatili

Ailem tatiller konusunda önceden okul yönetimi tarafından bilgilendirilir,
her türlü güvenceler verilirdi.
Benim ilk tatilim olan Bulgaristan turum yarın sabah erkenden başlıyordu.
Sabah erkenden saat 06.00  da reis (otobüs)  köy meydanından kalkacaktı.
Ben annemle ranitsamı (sırt çantamı) erkenden hazırlamış, banyomu yapmış,
hemen sabah olsun diye erkenden yatmıştım. Her anne babanın yaptığı gibi,
yola çıkmadan verilen nasihatlerden size bahsetmek ve sıkmak istemiyorum,

Allahım diyorum iyi ki anam var da beni geç olmadan uyandırıyor, şükürler olsun.
Evin önündeki çeşmede buluyorum kendimi. Yola çıkacağım ya,
sabah kahvaltıda ev yapımı lukanka (ev yapımı inceltilmiş kurutulmuş sucuk)
yediriyorlar, öğlen yemek yiyemez isem, aç kalmayayım diye tıka basa oluyorum.
Yumurtalar, kavurmalar önümde, uykum yarım yamalak,
annem sürekli yi uşağım yi, doyur karnını deyip deyip,
olmayan iştahımı biraz daha kapatıyor.
Bu arada akşamdan hazırılanan ranitsamda (sırt çantamda)
kıyafetten çok yiyecek var, en çok da kolay taşındığı ve bozulmadığı için
en az 5-6 çatal (kangal) sucuk var.
Çantam biraz daha sıkıştırılsa, benim kilom kadar olacak tıka basa dolulukta.
Sabah oldu şükür, yola koyulalım.
Köy meydanında horamak (meyhane ) önünde duran mavi beyaz renkli çavdar marka reisi (otobüsü) gördüm ya, sevinçten anamın elini bırakıp o yöne koşmaya başlayıverdim işte...
Benden önce gelen bir kaç arkadaş daha vardı ve herkesin yüzü uykusuz  olmasına rağmen neşeliydi.
Otobüsler çok yeni değillerdi ama devletin kontrolünde ve denetimide
oldukları için, güvenlikle ilgili hiç bir zaafiyetleri olmazdı.
Otobüsler büyük olsalar bile öğretmen ve öğrenciler ile birlikte
18-20 kişilik olurdu diye hatırlıyorum.
Bizim yaşımızdaki çocukların ekskurziya (seyehat) grupları, kontrölü kolay olsun diye bilerek az sayıda planlanlanmaktaydı.
3 öğretmen 18 öğrenci tamam olunca reisimiz harekete hazır hale gelmiş kapıları kapatılmıştı.
Otobüs hareket etmeden önce sorumlu bir öğretmen kuralları hatırlatırken çocuklar da onları uğurlamaya gelen anneleri ile  pencerelerden el sallayarak vedalaşmak ile alakadar oluyorlardı.
Şöför en deneyimli olanlardan seçilir, çocukları taşıdığı için hiç bir zaman saatte 80 km hızı geçmez, tüm trafik kurallarına harfiyen uyar, büyük bir sorumluluk ile görevini layiki ile yapmaya çalışırdı. Otobüs haraket halindeyken koltuklardan kalmak yasaktı.
Bir haftalık turumuzda, önemli tarihi ve turistik merkezler ziyaret edilecek,  öğretmelerimizde  bizlere ziyaret edilen tarihi ve turistik destinasyonlar hakkında bildiklerini paylaşacak ve bizleri aydınlatacaklardı.
İlk durağımız Bulgaristanın en önemli tarihi şehirlerinden Veliko Tırnovo'ya  ulaştığımızda, tüm diğer arkadaşlarımda olduğu gibi benide kendisine hayran bırakmıştı.
Çok iyi bakılmış, bulgar mimarisi ile vucüt bulmuş tarihi evler, evlerin aralarındaki arnavut kaldırımları, dar olmasına rağmen  hiç rahatsız etmeyen sokaklar, şehrin konumu nedeniyle küp gibi dizilmiş üste bindirilmiş gibi duran evler, ve onsekiz büyülenmiş köylü çocuğu bizler, ilk aşkımızı yaşar gibiydik, yeni tanıştığımız şehrimizle  birbirimize sevdalanıvermiştik. Bu öyle bir yıldırım aşkıydı ki, tek kelime ile muhteşemdi diyebilirim.
Bizim yaşımızda sadece bir şehir görmüş çocuklar için masal olan bu şehirde, gezilecek görülecek o kadar çok yer vardı ki, hayranlıkla başlayan şehir turumuz yoğun bir şekilde gün boyu devam etti. Akşam üzeri heyecan ve hayranlığın yerini aşırı yürümek, açlık ve yorgunluktan ıstıraba bırakmak üzereydi. Öğretmenlerimizin bugünlük bu kadar yeter çocuklar anonsu gelince, yorgunluk yılgınlık kaplı yüzlerimizdeki ifadelerin  yerini sevinç ve neşeye bırakıvermişti.
Gezilerimizde konaklamalar genelde, gittiğimiz şehrin bir okulunda gerçekleşirdi. Rahlelerden arındırılmış sınıflarda gecelerdik.  Hepimiz sıra sıra dizilir meşhur Rodopski  (Rodop) yün battaniyelerimizi yere serer onların üzerinde uyurduk. Sakın aklınıza sert olur, rahat olmaz gibi şeyler gelmesin, hepimiz çok yorulduğumuz için olsa gerek, bize çok konforlu gelirdi. Belkide değişik ve keyifli bir heyecan olmasından dolayı bu düşündüğünüz olumsuzluklar bizim için tecrübeden öte bir eğlence ve motivasyon kaynağı sayılırdı.
Ne zaman yattık, ne zaman sabah oldu hiç farkına varmadan sabah oluverirdi.
İkinci yeni  güne merhaba,
Zakuskalar (kahvaltı) edildikten sonra bugünkü rotamız açıklanmıştı. Önce meşhur ŞİPKA geçidine gidilecek, 999 basamak merdiven tek tek çıkılacak ve zirvedeki anıt ziyaret edilecekti.  ŞİPKA geçidi bizim hepimizin defterlerinin ön yüzünden resmi olan anıtların en önemlisi ve en kutsalıydı. Muhteşem bir eserdi.

Bulgaristan halkının Osmanlı İmparatorluğunun idaresinden kurtuluşunu simgeleyen bu eser, Bulgarlar tarafından onlara yardım eder Rus ordusu anısına inşa edilmişti.  Bulgarlar bu stratejik öneme sahip geçitte, Rusların yardımıyla Osmanlı ordusunu püskürtmüş ve kendi egemen devletlerini kurmuşlardı. Önemini daha iyi anlatabilmek için benzetme yapayım; Çanakkale Savaşları bizim için ne ifade ediyorsa Bulgarlar için de Şipka geçidi o değerdeydi.
Ruslar için yapılan bu muhteşem anıt ile ilgili  Türkiyede yaptığımız araştırmalardan biliyorum 13.000 Osmanlı Askeri bu savaşlarda şehit düşmüştü.  Osmanlı İmparatorluğu yıkılıp yerine Türkiye Cumhuriyeti kurulduktan sonra, yeni devletimiz Osmanlı askerleri için bir anıt yapmak istediklerinde Bulgar hükümetiden olumsuz yanıt verildiğini de bilinmesini isterim.
Şipka anıtı Bulgaristanın tam ortasında Balkan dağları üzerinde 1329 rakımlı askeri açıdan stratejik bir tepedir. Dolayısı ile oraya çıkmak ve inmek epey zaman almaktadır.
Öğretmenlerimizin talimatıyla tepeden inmeye başladığımızda, sırasıyla, dağın eteklerinden itibaren ziyaret edeceğimiz tarihi önemi olan bir kaç manastır ve kiliseler ziyaret edilerek şehre inilecekti.
Yukarıda hava güzeldi, serine yakın ılık esen rüzgarın etkisiyle pek bir şey hissetmeden inerken oksijen azalmasının  ve yorgunluğunda katkısıyla manastır ve kilise ziyaretleri daha şimdiden eziyet olmaya başlamıştı.
Aslında eziyete sebep olan başka bir neden daha vardı.
Bizim köy bir Türk Köyüydü, köyümüzde toplasınız on bilemedin onbeş  hane Bulgar aile vardı, onlarda yaşlı olan  aileler sayılırdı.. Bizim 18 kişilik grubumuzda 2 Bulgar öğretmen dışında  bir yada 2 Bulgar öğrenci vardı, yada yoktu, tam hatırlamıyorum bile. Grubumuzun tamamı Türk ve Çingene müslüman öğrencilerden oluşmakta ayrıca bir öğretmenizde Türktü.
Biz öğrenciler her şeye rağmen, programa uymak zorunda olduğumuzu bildiğimizden, çok fazla ses çıkartamıyor harfiyen programa uymaya çalışıyorduk.
Yolumuz uzadıkça ben yorulmaya başladığımı anlar ve  bir an önce akşamın gelmesini iple çekmeye başlardım. Keyifsiz zevksiz hallere bürünürdüm.
İlk ziyaret edeceğimiz manastıra ulaştığımızda,  bayan Bulgar olan öğretmenlerimiz bilgilendirme ve tanıtım konuşması yaptı. Öğretmenimiz, manastır içerisinde sessiz olunması gerektiğini hatırlatıyordu. Hepimizin eline birer adet mum tutuşturmuştu. Mumları nasıl yakacağımızı, nereye nasıl dikeceğimizi de özellikle belirtiyordu.
Çocuk dönemlerimde, nedense akıl edememiştim ama, şimdi düşünüyorumda sosyalist bir ülkede yaşıyoruz, okullarda dinlerin lafını bile etmek suç iken, nasıl oluyordu da bunları biz öğrenicilere yaşatıyorlardı.
Manastırın kapasında ellerimizde mumlar, tek sıra halinde dizilmiştik.Hepimiz çocuk sayılırız sonuçta, gireceğiz mumu yakacağız,  tarif edildiği gibi diğer mumların yanına dikecektik. Dilek yada dua edeceğiz ve hızlıca şöyle bir bakıp ilk soluğu kapıda alacağız diye plan yapıyorduk.
Biran duraksadım,  öğretmenlerimize gözüm ilişti, sanki üçü bir araya gelmiş hararetli bir şekilde bir konu hakkında gergin bir üslupla tartışıyorlar gibiydi.  2 Bulgar ve bir Türk öğretmen hangi konuyu tartışıyorsa artık, belli ki anlaşamıyorlardı.  Türk olan bayan öğretmen benim sınıf hocamdı. Belli ki anlaşamıyorlar ama hangi konuda onu henüz anlayamıyoruz, zaten anlamak da istemiyoruz, yorgunuz acıktık ve manastır ziyareti hiçte keyifli bir macera değildi bizim açımızdan.
Sınıf öğretmenimiz jest ve mimiklerini de kullanarak karşı çıkıyor, birşeyleri izah ediyor, fakat bir türlü karşı taraf  ikna olmak bilmiyor gibiydi.
Nihayet dedim,  geliyorlar, Bulgar öğretmenler sırayı düzene sokmaya çalışıyordu.
Giriyoruz nihayet derken olanlar olmuştu.
Türk öğretmen yüksek sesle çocuklar Türk ve müslüman olanlarınız  manastıra girip gezebilir, ama mum yakmak, dilek dilemek zorunda değilsiniz açıklamasını yaptı. Diğer iki  öğretmen zorla bizi içeriye sokmaya çalışırken, gerginliğin nedeni anlaşılmıştı.
Ramize* öğretmen kararını düzeltmek için tekrar seslendi; Manastırlara hiç girmeyeceksiniz. Sizin öyle yerlerde ne işiniz var, bizin dininizde mum yakmak , dilek dilemek yok, ben izin vermiyorum diye seslendi. Birden bu durum tüm grubu etkisine aldı, biz öğrenciler şaşkınız, bir öğretmen hayır derken diğeri ikisi hala bize kapıyı işaret ederek ilerlememizi buyuruyordu.
İşler biraz daha gerginleşmeye yönelmiş , manastırdaki görevli rahipler seslerden rahatsız olmuş, devreye girmişlerdi. Öğretmenlere dönerek, Allahın evinde bu yaptığınız olmaz, doğru değil, hele hele çocukların önünde bu kavga hiç olmaz, diyerek öğretmenlere yaklaşıyorlardı.
Manstır görevlisi bir papaz  ile öğretmenler, dakikalar süren diyaloktan sonra, uzlaşmaya varmışlar gibiydi sanki.  Girmek istemeyen öğrenciler girmeyebilir,  girenlerde mum yakıp dilek dilemek mecburiyetinde değil, anonsunu Ramize öğretmen yapmıştı. Gerginlik gitmiş yerine sessizlik gelmişti.
Ogün ben Ramize öğretmenim hakkında endişelenmiştim, ona bir şey olur diye çok korkmuştum. Hatta ne olur bir şey olmasın diye dua bile etmiştim. Sonraki günlerde kimseyle bu konuyu paylaşmamış kimseye anlatmak istememiştim nedense.
İşini çok severek yapan, benim de aynı zamanda sınıf öğretmenim olan Ramize öğretmenimin asıl branşı Rusça öğretmenliği idi. Biz ondan çok korkar ama  bir o kadar da çok severdik. İdealist bir eğitimci idi. Aslen Omurtaklıydı (Osman Pazarlı), özü sözü bir, sözünü hiç esirgemeyen, gözü pekti, adelet dağıtıcısı yürekli bir cevherdi. Belkide bu yüzden tüm öğrenci öğretmen ve veliler tarafından seviliyor olsa gerekti.
Yıllar geçti büyüdük. Olaylara yetişkin bir insan gözü ile bakmaya başlayınca, o gün yaşananların ne anlama geldiğini kafamda oturtabilmiştim. Sevgili öğretmenimizi ne kadar örnek almışım meğer. Ne zaman bir yerde bir haksız durum görsem, yıllar önce yaşadığım o anım geliverir aklıma. Hemen duruşum değişir, sözümü esirgemem, bağrıma taş basar adaletten şaşmam. Bazende kızanlar olur bana neden böylesin diye  sorarlar bana. Sırf bu özelliğin yüzünden, bazen mevki, bazen de çok maddi kayıplar veriyorsun diyerek kızarlar sistem ederler bana. Ama ben kulak asmam bilirim sebebini, üzerinde durmam gülümser geçerim.
Bedenen kuvvetli, yüksek seciyeli muhafız olarak yetiştirildiğimizi düşünüyorum.
Bizi bu kabiliyete ulaştıran, taşıyan, öğretmenlerime, özellikle asil duruş ve davranışlarıyla bana yol gösteren Ramize öğretmenime çok teşekkür ediyorum.

Öğretmenler!... Cumhuriyet, fikren, ilmen, fennen, bedenen kuvvetli ve yüksek seciyeli muhafızlar ister. Yeni nesli bu nitelik ve kabiliyette yetiştirmek sizin elinizdedir.

Musta Kemal Atatürk.

Cevat ÇIRAK
27.02.2018
cevatcirak.wordpress.com
cirakcevat.blogspot.com

 

* Ramize öğretmen hayal edilmiş bir karakter değildir. Gerçek , yaşanmış bir olay olmasına rağmen öğretmenimin izni olmadan deşifre edilmesini istemediğimden Ramize adı ile anılmıştır.